Pasirinkite kalbą / Wybierz wersję / Choose language
LT PL ENG
www.ltnamai.sejny.pl
znaczek Sejny i okolice

KRÓTKA HISTORIA MIASTA SEJNY

SEJNY – miasteczko położone w północno-wschodniej części Polski, niedaleko granicy z Republiką Litewską. Liczy ponad 6000 mieszkańców, w tym 1500 Litwinów. Dużo Litwinów zamieszkuje okoliczne wsie takie, jak: Dusznica, Żegary, Burbiszki, Klejwy, Łumbie, Romanowce, Ogrodniki i inne. Nazwa miasta pochodzi od nazwy rzeki “Seina” płynącej przez miasto. W źródłach historycznych pierwszy raz nazwa Sejny została użyta w 1522 roku w akcie króla polskiego Zygmunta Starego do Jana Wiśniowieckiego. Prawa miejskie Sejny otrzymały w roku 1563. Działający tutaj Zakon Dominikanów w różnoraki sposób starał się popularyzować Sejny. W latach 1619-1632 dominikanie wybudowali kościół Najświętszej Marii Panny oraz św. Jerzego i św. Jacka. W roku 1760 dobudowali dwie wieże w stylu barokowym. W 1519 roku z Prus do bazyliki została przywieziona cudowna figura Matki Bożej (z XV wieku). Legenda głosi, że w roku 1656 cudowna figura Matki Boskiej uratowała Sejny od najazdu rosyjskiego. Od tego czasu po dzień dzisiejszy w dni świąt nawiedzenia Marii Panny oraz Matki Boskiej Różańcowej Sejny są celem pielgrzymek. W 1602 r. w Sejnach została otwarta drukarnia dominikanów, w której w 1863 r. wydrukowano pierwsze publikacje w języku litewskim w tym regionie. W 1906 r. została założona drukarnia “Šaltinis”, w której wydano kilka milionów książek i czasopism. Przed I wojną światową Sejny stały się ważnym ośrodkiem prasy litewskiej. W 1768 r. w Sejnach otwarto litewską szkołę podstawową. W 1826r. do pomieszczeń sejneńskiego klasztoru dominikańskiego zostało przeniesione seminarium duchowne z Tykocina. Większą część jego uczniów stanowili Litwini. W roku 1897 biskupem Sejn został Antanas Baranauskas. W 1918 r. zostało otwarte litewskie gimnazjum stowarzyszenia “Žiburys”, a w 1919 r. w pomieszczeniach drukarni “Šaltinis” otwarto litewskie gimnazjum żeńskie. Obecnie w Sejnach znajduje się Konsulat Republiki Litewskiej, od 1999 roku działa Dom Litewski, w którym koncentruje się życie kulturalne Litwinów z okolic.

WARTO ZWIEDZIĆ

Bazylikę sejneńską
W stylu baroku wileńskiego bazylika pod wezwaniem Najświętszej Marii Panny to obiekt o dużej wartości artystycznej. Kościół jest z cegły, tynkowany, trójnawowy. Posiada dobudowane kaplice: od południa – Serca Jezusowego (1661), od północy – Matki Boskiej (1881). Większość ołtarzy, wyposażenia i malowideł pochodzi z XVIII stulecia. Najcenniejsza jest figura łaskami słynąca – średniowieczna Madonna szafkowa – z pierwszej połowy XV wieku. Zamknięta przedstawia Marię z dziciątkiem, otwarta zaś Marię z Trójcą Świętą.

Pomnik biskupa i litewskiego poety Antanasa Baranauskasa
Antanas Baranauskas - ur. 17 stycznia 1835 r. w Anykšciai (Litwa), zmarł 26 listopada 1902 r. w Sejnach. Biskup, poeta, językoznawca, matematyk. W 1897 roku został biskupem sejneńskim. Był pierwszym biskupem, który podczas uroczystej konsekracji w katedrze sejneńskiej do wiernych przemówił w języku litewskim. Antanas Baranauskas zasłynął ze szczególnych zdolności. Jego utwór „Anykščių šilelis“ (Borek oniksztyński), opiewający piękno litewskiej przyrody oraz bolesny los narodu litewskiego, zaliczany jest do klasyki literatury litewskiej. Poeta tworzył i przetłumaczył na jęz. litewski wiele pieśni religijnych, był twórcą gramatyki języka litewskiego. W 1901 r. rozpoczął tłumaczenie Biblii na język Litewski. Staraniem środowiska polskich Litwinów oraz rządu litewskiego 28 listopada 1999 r. odsłonięto w Sejnach, usytuowany obok bazyliki, pomnik biskupa. Autorem jest wybitny rzeźbiarz litewski Gediminas Jokubonis profesor Akademii Sztuk Pięknych w Wilnie.

Były budynek seminarium sejneńskiego
W 1826 r. do pomieszczeń sejneńskiego klasztoru dominikańskiego zostało z Tykocina przeniesione seminarium duchowe. Większa część jego uczniów – Litwini alumni. W 1829 r. spośród 25 kleryków Litwinów było 21, a w r. 1835 z 33 – 31. W seminarium duchowym w Sejnach uczyło się wielu litewskich pisarzy – nielegalnych kolporterów książek, jak np.: V.Kudirka, A.Vienuolis, A.Tatarė, M. Brundza, M.Sidaravičius, Pr.Būčys, J.Totoraitis, M.Gustaitis, A.Paparonis.. Tu również rozkwitało litewskie życie narodowe, organizowane przez P.Kriaučiūnas, A.Radušis, J.Pranaitis. J.Pranaitis zorganizował towarzystwo kleryków litewskich oraz bibliotekę litewską. W 1888r. w Seminarium Duchowym w Sejnach zostało utworzone tajne stowarzyszenie kleryków litewskich pod kierownictwem T.Žilinskasa. To stowarzyszenie rozpowszechniało prasę litewską, dbało o język litewski. Rosjanie w różny sposób prześladowali Litwinów, robili rewizje, było wielu poszkodowanych. W seminarium utworzono organizację kleryków „penkiukės“ (później zmieniła nazwę na „Šaltinis“). W seminarium tajne lekcje języka litewskiego prowadzili klerycy: Pr. Kuraitis, A.Mulkštys, J.Reitelaitis. Klerycy litewscy utrzymywali związki ze studentami – Litwinami z Moskwy, Warszawy. Tuż przed I wojną światową wicedyrektor seminarium R.Jałbrzykowski rozpoczął polityke polonizacyjną , starał się sprowadzić jak najwięcej kleryków z Mazur. Po I wojnie światowej za pozwoleniem Niemców w seminarium znowu zaczęto wykładać w języku litewskim. W 1919 r. po zajęciu Sejn przez Polaków władze wojskowe aresztowały wykładowców oraz kleryków seminarium i wysłały ich na Litwę.

Pałac biskupi
Mieszkał i pracował w nim biskup sejneński, autor „Borku oniksztyńskiego” Antanas Baranauskas. W latach 1994 – 1999 działał Konsulat Republiki Litewskiej.

Byłą drukarnię „Šaltinis“
Drukarnia “Šaltinis” W 1602r. w Sejnach została otwarta drukarnia dominikanów, w której w 1863r. wydrukowano pierwsze publikacje w języku litewskim w tym regionie. W 1906r. została założona drukarnia “Šaltinis”. Starania litewskiej profesury seminarium sprawiły, że tu wydawano gazety: „Šaltinis“ i jego dodatki, „Vadovas“, „Spindulys“. Jego redaktorami byli: ksiądz K.Prapuolenis, ks.J.Laukaitis, ks.J.Vailokaitis i inni. Przed I wojną światową Sejny stały się ważnym ośrodkiem prasy litewskiej. Tu wydano kilkaset litewskich książek, kalendarzy, broszur i gazet. Ogólny nakład wydawniczy sięgał kilka milionów egzemplarzy.

Litewskie gimnazjum stowarzyszenia „Žiburys”
W 1768 r. dominikanie założyli w Sejnach szkołę wyższą, a w r. 1807 licea, licea, w których uczyło się ponad 800 uczniów. Po powstaniu w 1830 r. Rosjanie zaczęli prześladować oświatę. W 1839 r. wciąż jeszcze działające w Sejnach ośmioletnie gimnazjum zostało przeniesione do Suwałk i Marijampolė. Po powstaniu styczniowym otwarto trzyletnią szkołę rosyjską. 15 stycznia 1918 r. zostało otwarte litewskie gimnazjum stowarzyszenia „Žiburys”. W pierwszej klasie uczyło się 59 uczniów. Kierownikami gimnazjum byli dr. J.Totoraitis i dr. M.Gustaitis. 2 września 1918 r. naukę w litewskim gimnazjum rozpoczęło 97 uczniów, a 15 sierpnia 1919 r. już 171 uczniów. W 1768 r. w Sejnach została otwarta litewska szkoła podstawowa pod kierownictwem J.Dereškevičiusa. 18 kwietnia 1919 r. w pomieszczeniach drukarni „Šaltinis“ na ulicy Vengrų otwarto żeńskie gimnazjum pod kierownictwem K.Jeržikevičaitė i Z.Čepulytė. Później gimnazjum żeńskie przeniesiono do pałacu biskupów w Sejnach. 23 sierpnia 1919 r. oddziały wojska polskiego (POW) zajęły Sejny i zamknęły litewskie placówki oświaty oraz uwięziły nauczycieli i uczniów narodowości litewskiej.

Copyright © 2011 ltnamai.sejny.pl | Tworzenie stron www
Visos teisės saugomos. Vysk. Antano Baranausko fondas "Lietuvių namai" Seinuose. Rėmėjas: Lenkijos Respublikos vidaus reikalų ir administracijos ministerija